The Greater Fool Theory beschrijft het fenomeen waarbij beleggers tegen steeds hogere prijzen een financieel product (in dit voorbeeld aandelen) kopen. Niet omdat deze beleggers denken dat het aandeel zoveel waard is, maar vooral omdat ze hopen dat ze dit aandeel voor een (nog) hogere prijs kunnen verkopen aan een nog ‘grotere dwaas‘ (de greater fool). De theorie is gebaseerd op het feit dat koersen van aandelen stijgen omdat beleggers verwachten dit aangekochte aandeel voor een steeds hogere prijs te kunnen doorverkopen. Dit klinkt natuurlijk super mooi, tot dit in de praktijk niet meer zo blijkt te zijn.

Koop jij als dwaas of idioot volgens deze theorie een aandeel, dan hoop je deze in dat geval voor een hogere prijs aan een andere dwaas of idioot door te kunnen verkopen. Beleggers die een aandeel kopen volgens de Greater Fool Theory houden over het algemeen geen rekening met de fundamentele waarde van het bedrijf. Of het aandeel nu onder- of overgewaardeerd is, doet ook niet ter zake. Het aandeel wordt gekocht omdat er vanuit wordt gegaan dat deze altijd voor een hogere prijs, en dus snelle winst, verkocht kan worden. Tot er geen dwaas of idioot meer is die dit van je wilt kopen, dan zit je ermee.

Het negeren van de grondbeginselen van beleggen is natuurlijk niet zonder risico’s. Je koopt als belegger een aandeel zonder dat je onderzoek hebt gedaan naar de kwaliteit ervan. In het verleden zijn er door oplopende prijzen bubbels en zeepbellen in de markt ontstaan. Helaas weten we allemaal hoe dit afgelopen is.

Basisprincipes van de Greater Fool Theory

De Greater Fool Theory draait om het idee dat de waarde van een belegging niet zozeer wordt bepaald door de onderliggende fundamentals, maar door de verwachting dat iemand anders bereid zal zijn om er nog meer voor te betalen. Beleggers die handelen volgens deze theorie zijn minder gefocust op de intrinsieke waarde van een aandeel en meer op de speculatieve kans om het later met – over het algemeen veel – winst te verkopen. De basisprincipes van de Greater Fool Theory zijn:

• Speculatie: In plaats van een fundamentele analyse te doen, vertrouwen beleggers op de trends en het sentiment.
• Bubbels: Wanneer een groot aantal beleggers aan de hand van deze theorie een aandeel koopt, kan de prijs (de koers van het aandeel) exponentieel en snel stijgen, los van de fundamentele werkelijke waarde van het bedrijf.
• Timing en risico: Succesvol handelen volgens deze theorie vereist een goed gevoel voor timing. De risico van het beleggen aan de hand van deze theorie zijn groot omdat de koers van het aandeel vaak plotseling en drastisch kan stijgen, maar ook kan dalen wanneer de bubbel barst en geen dwaas of idioot het aandeel voor een hogere prijs wil kopen.

De Greater Fool Theory werkt vaak door een combinatie van psychologische en economische factoren. Zo is er vaak sprake van massapsychologie, waarbij mensen geneigd zijn om het gedrag van de massa te volgen, vooral in een stijgende markt. Beleggers zijn dan overmoedig en geloven vaak dat zij slimmer zijn dan andere beleggers en de markt kunnen verslaan. Tot slot is er de Fear Of Missing Out (FOMO), angst die ervoor zorgt dat beleggers instappen omdat ze bang zijn anders de winstkansen te missen.

Het belang van intrinsieke waarde

Bij het kopen van een aandeel of andere financieel product is het van belang rekening te houden met de intrinsieke waarde. De koers van een aandeel bijvoorbeeld, is afgeleid van de intrinsieke waarde van het bedrijf. Een eenvoudige manier om te kijken of de koers in verhouding staat met de waarde van het bedrijf, is door het berekenen van de P/E ratio. Een aandeel kan voor een belegger ook waarde toevoegen. Bijvoorbeeld door het uitkeren van dividend of oplopende koers.

Toch zijn er ook voorbeelden van producten die geen waarde toevoegen, maar wel ongekend in koers blijven stijgen. Bitcoin en andere cryptovaluta zijn daar een voorbeeld van. Crypto lijkt vooralsnog geen intrinsieke waarde te hebben. Toch blijft de koers hiervan oplopen en investeren ook veel institutionele beleggers in crypto. Misschien door de verleiding om te profiteren van snelle prijsstijgingen?

Voorbeelden Greater Fool Theory

In de historie zijn inmiddels een aantal goede voorbeelden van de Greater Fool Theory te vinden.

De Tulpenmanie

In de 17e eeuw beleefde Nederland een ongekende speculatieve zeepbel rondom tulpenbollen. De prijzen van tulpenbollen stegen tot abnormale hoogten, aangedreven door speculatie. Investeerders kochten tulpenbollen tegen steeds hogere prijzen in de hoop ze later met meer winst door te verkopen. Uiteindelijk barstte de bubbel, en de tulpenprijzen stortten in, waardoor veel mensen grote verliezen leden.

De .com crash

In de late jaren 1990 zagen we de opkomst van internetbedrijven. Beleggers kochten massaal aandelen van technologiebedrijven zonder dat deze bedrijven aantoonbare winstgevendheid hadden of maar ook iets van internetactiviteiten hadden. De koersen van internet- en technologie aandelen stegen opnieuw tot absurde niveaus, en ook hier – toen de zeepbel in 2000 barstte – verloren veel beleggers enorme hoeveelheden geld.

De Amerikaanse huizenmarkt in 2008

De huizenmarktzeepbel van de vroege jaren 2000 leidde tot de wereldwijde financiële crisis van 2008. Mensen kochten huizen tegen veel te hogen prijzen, vaak met risicovolle leningen, in de overtuiging dat de huizenprijzen alleen maar verder zouden blijven stijgen. Tot 2008, toen de markt instortte en dit leidde tot een golf van executies, het omvallen van financiële instellingen en een wereldwijde economische crisis als gevolg.

Bron: Stock Market Crash of 2008 – Danny Cheek

Pas op voor de Greater Fool Theory

De Greater Fool Theory is een belangrijke vorm van marktgedrag, waar je als belegger voor moet oppassen. De kracht van speculatie en de menselijke neiging om mee te gaan met de massa is in het verleden niet altijd even winstgevend gebleken. Hoewel de Greater Fool Theory soms lucratieve winstkansen kan bieden, zijn de risico’s groot en kunnen de gevolgen aanzienlijke zijn voor je beleggingsrendement wanneer de bubbel barst. Wees voorzichtigheid en zorg voor een goed doordachte beleggingsstrategie, zodat je niet als dwaas wordt verrast en in de valkuilen van de Greater Fool Theory stapt.